Thời gian gần đây, tình hình tội phạm xâm phạm tính mạng, sức khỏe do nguyên nhân xã hội, xuất phát từ mâu thuẫn trong nội bộ Nhân dân có nhiều diễn biến phức tạp; có thể kể đến một số vụ án có tính chất đặc biệt nghiêm trọng xảy ra trong năm 2022 gây phẫn nộ trong Nhân dân, như: Vụ đối tượng Nguyễn Trung Huyên đóng nhiều đinh vào đầu nhằm sát hại bé gái 03 tuổi (là con riêng người tình của Huyên) xảy ra ngày 17/01/2022 tại huyện Thạch Thất, Hà Nội; Vụ án đối tượng Trần Văn Viên (xã Tam Hải, huyện Núi Thành, Quảng Nam) do mâu thuẫn với vợ đã ném con gái ruột 5 tuổi xuống sông khiến cháu tử vong xảy ra ngày 16/02/2022; vụ án Lê Văn Hữu (xã Dân Tiến, Huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên) sử dụng súng bắn thương vong hai vợ chồng ông Lê Văn Tới (là hàng xóm); vụ Nguyễn Đình Thắng (xã Thanh Vận, huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn) dùng súng tự chế bắn chết con dâu là Lự Thị Xuân, sau đó tự sát; vụ Đoàn Minh Hải giết vợ, bố mẹ vợ tại khu phố Phú Hiệp 3, phường Hòa Hiệp Trung, thị xã Đông Hòa, tỉnh Phú Yên… Các vụ án trên nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ mâu thuẫn trong đời sống sinh hoạt, nội bộ gia đình, mâu thuẫn tình cảm, trong việc thăm nuôi, chăm sóc con…, gây dư luận xấu trong xã hội.

Trước thực trạng trên, bám sát sự chỉ đạo của Lãnh đạo Bộ Công an về nâng cao hiệu quả công tác nắm tình hình, giải quyết mâu thuẫn trong nội bộ Nhân dân, không để mâu thuẫn kéo dài, phức tạp theo phương châm “từ mâu thuẫn to thành nhỏ, từ nhỏ thành không còn mâu thuẫn”, Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (QLHC về TTXH), Bộ Công an đã ban hành các kế hoạch, hướng dẫn, điện chỉ đạo Công an đơn vị, địa phương tập trung triển khai thực hiện giải quyết mâu thuẫn trong nội bộ Nhân dân, xác định đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, đột phá của công tác quản lý hành chính năm 2023.

Lực lượng Công an ngăn chặn kịp thời nhóm thanh, thiếu niên mang hung khí đi giải quyết mâu thuẫn 

Công an các địa phương đã có kế hoạch và tổ chức triển khai thực hiện đến Công an cấp huyện, cấp xã và giao Phòng Cảnh sát QLHC về TTXH Công an các địa phương chủ trì, phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ liên quan theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện của các đơn vị. Cùng với sự quan tâm chỉ đạo của Lãnh đạo Bộ Công an, công tác hướng dẫn kịp thời của Cục Cảnh sát QLHC về TTXH, sự vào cuộc quyết liệt của Công an các đơn vị địa phương, tình hình giải quyết mâu thuẫn trong nội bộ Nhân dân đã có sự thay đổi, số vụ giải quyết ổn định tăng lên, số vụ tồn đọng giảm nhiều. Trong Qúy I/2023, cả nước xảy ra gần 5.500 vụ việc mâu thuẫn với gần 11 nghìn người liên quan. Phân loại mâu thuẫn trong gia đình gần 2.200 vụ (xuất phát từ nguyên nhân kinh tế); mâu thuẫn ngoài xã hội hơn 3 nghìn 3 trăm vụ. Biện pháp giải quyết hòa giải gần 5 nghìn; hình sự 188 vụ; hành chính 375 vụ. Đã giải quyết ổn định hơn 3 nghìn 5 trăm vụ; chưa ổn định gần 1 nghìn 4 trăm vụ; đang giải quyết hơn 6 trăm vụ.

Để phòng ngừa tội phạm phát sinh từ mâu thuẫn trong nội bộ Nhân dân theo chức năng của lực lượng Cảnh sát QLHC về TTXH, Công an cơ sở (Cảnh sát khu vực, Công an xã) mở chuyên đề nâng cao trách nhiệm, hiệu quả công tác nắm tình hình, phát hiện và giải quyết mâu thuẫn trong nội bộ Nhân dân; trong đó, tập trung làm tốt công tác nắm tình hình để kịp thời phát hiện, giải quyết mâu thuẫn trong nội bộ quần chúng Nhân dân, nhất là mâu thuẫn trong gia đình, tranh chấp đất đai, vay mượn tài sản... nhanh chóng giải quyết thấu đáo từ những việc nhỏ, ngay từ cơ sở, không để xảy ra các mâu thuẫn bức xúc, kéo dài dẫn đến giải quyết bằng bạo lực, phát sinh thành những "điểm nóng" về an ninh, trật tự.

Công an cấp xã đẩy mạnh công tác chuyển hóa địa bàn trọng điểm, phức tạp về trật tự an toàn xã hội; thực hiện tốt các tiêu chí về an ninh trật tự trong xây dựng nông thôn mới và các đề án xây dựng khu dân cư, tổ dân phố an ninh, an toàn; thực hiện có hiệu quả công tác lập hồ sơ quản lý, giáo dục đối tượng tại xã, phường, thị trấn; thường xuyên kiểm danh, kiểm diện..., các đối tượng côn đồ hung hãn, có tiền án, tiền sự về các tội liên quan đến hành vi bạo lực, giết người, đặc biệt là các đối tượng có biểu hiện đòi nợ thuê, bảo kê, đâm thuê, chém mướn; làm tốt công tác tiếp nhận, giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm. Cảnh sát khu vực, Công an xã thường xuyên phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể tổ chức gặp gỡ, thăm hỏi, động viên, hỗ trợ, giúp đỡ Nhân dân, các hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn, người già neo đơn, người không có việc làm, lao động tự do… để nắm tâm tư, nguyện vọng, thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, từ đó kịp thời xử lý các vụ việc tiềm ẩn nguy cơ phát sinh mâu thuẫn, ảnh hưởng đến ANTT trên địa bàn.

Ra mắt mô hình điểm “Tổ hòa giải cơ sở kiểu mẫu” tại xã Hóa Trung, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

Bên cạnh đó, lực lượng Cảnh sát khu vực, Công an xã cũng đổi mới công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật trong cộng đồng dân cư, giúp người dân thực sự hiểu biết quyền và nghĩa vụ khi tham gia các quan hệ xã hội, quyền và nghĩa vụ pháp lý trong đấu tranh tội phạm do nguyên nhân xã hội; tuyên truyền về giá trị đạo đức truyền thống trong gia đình, xóm làng, khu phố...; phát huy sự vào cuộc tích cực, trách nhiệm của mỗi gia đình và toàn xã hội, góp phần nâng cao nhận thức trong giải quyết các vấn đề phát sinh trong sinh hoạt, không để xảy ra mâu thuẫn. Củng cố, kiện toàn hoạt động của các “Tổ hòa giải”, “Tổ tự quản về an ninh trật tự” và các mô hình quần chúng khác nhằm nắm tình hình những mâu thuẫn trong nội bộ Nhân dân để giải quyết kịp thời, dứt điểm ngay từ cơ sở không để mâu thuẫn trở thành thù tức, phức tạp kéo dài làm phát sinh tội phạm. 

Với những kết quả đạt được, lực lượng Cảnh sát QLHC về TTXH, trực tiếp là Cảnh sát khu vực, Công an xã đã và đang phát huy vai trò phòng ngừa tội phạm phát sinh từ mẫu thuẫn trong nội bộ Nhân dân, kịp thời nắm và giải quyết ban đầu các vụ việc, hạn chế việc phát sinh thành mâu thuẫn lớn, kéo giảm các vụ việc tranh chấp, đơn thư khiếu nại, góp phần giữ vững tình hình an ninh, trật tự ở địa bàn cơ sở./.